Το ονοματεπώνυμο είναι η κληρονομημένη ταυτότητα, αλλά δεν είναι η πλήρης. Υπάρχει και εκείνο το κομμάτι της ταυτότητας που πρέπει να διαμορφώσει κανείς τολμηρά και επώδυνα μόνος του. Μέσα από βιώματα, συλλογισμούς, εκτιμήσεις, αναθεωρήσεις. Λύσεις. Είναι η αποκτημένη ταυτότητα. Η κληρονομημένη ταυτότητα είναι ένα θεμέλιο που δεν μεταπλάθεται. Αν δεν χτίσεις πάνω της, η ματιά θα αυτοπεριοριστεί σε χαμηλούς ορίζοντες. Έτσι, η διέξοδος πάντα βρίσκεται στην αποκτημένη ταυτότητα. Η κληρονομημένη ταυτότητα είναι μία αφετηρία. Η αποκτημένη ταυτότητα είναι ένας προορισμός.
Ξεκινώντας από τα πρόσωπα, φτάνουμε στη χώρα. Και η χώρα έχει μία υπόσταση, είναι ένα «πρόσωπο». Στο πολιτικό και κοινωνικό πλαίσιο της χώρας μας, η κληρονομημένη ταυτότητα έλαβε και λαμβάνει καθοριστική σημασία, γίνεται κλειδί και μέσο πρόσβασης. Γίνεται αφετηρία και προορισμός. Η παθογόνος αυτή αντίληψη έχει προσδιορίσει σημαντικά τους κοινωνικούς όρους αλλά και καθορίσει τα πρόσωπα. H κληρονομημένη ταυτότητα κατηύθυνε την πολιτική ζωή του τόπου είτε σε επίπεδο ηγεσιών είτε σε επίπεδο οικογενειακής «παρακαταθήκης» που ζυμώνει την πολιτική στάση και συμπεριφορά. Έπειτα οι συνθήκες, η ανάγκη –ακόμα και η κακή μας τύχη, για τους μοιρολάτρες– κατέδειξαν την πλάνη και επέβαλαν τον κορεσμό.
Έτσι, η Ελλάδα αποζητεί μία διέξοδο. Η κληρονομημένη ταυτότητά της, δίχως να είναι πανάκεια και άλλοθι, είναι αδιαπραγμάτευτα σημαντική. Σήμερα, όμως, το μέλλον της φαίνεται να ορίζεται από μία διαπραγμάτευση. Καθώς η διαπραγμάτευση διαρκεί, το πιο σημαντικό είναι η χώρα να ανακαλύψει τη νέα της ταυτότητα, να εντοπίσει τον προορισμό της. Έχουμε ενίοτε συνειρμικά δαιμονοποιήσει την ταυτότητα, ως εργαλείο γραφειοκρατίας, παρακάμπτοντας το γεγονός ότι ταυτότητα σημαίνει αυτονομία. Αυτονομία διά του αυτοπροσδιορισμού.
Πάντα η ταυτότητα είναι μία σύνοψη. Λειτουργεί κατά κάποιο τρόπο ως περίβλημα, μέσα στο οποίο έχει φυλαγμένο κανείς το περιεχόμενο, την ουσία του. Περίβλημα και ουσία, βρίσκονται σε διαρκή διάλογο. Όπως συμβαίνει με ένα καλό αγροτικό προϊόν – από αυτά που μπορούμε να παραγάγουμε– που παρά τη φήμη και την επωνυμία του, πρέπει κάθε φορά να επιβεβαιώνει εκ νέου την ποιότητά του. Η ποιότητα με τη σειρά της φτιάχνει, παγιώνει και ανανεώνει την ταυτότητα. Συνεπώς, η ταυτότητα πλάθεται αργά, απαιτεί αφοσίωση, για αυτό είναι παράλληλα και μία διαρκής δέσμευση.
Το πώς το ατομικό προσδιορίζει το συλλογικό και πώς προκύπτει η αυτονομία μέσα από τη δέσμευση είναι από τις γλυκές αντιφάσεις της ζωής, που συντηρούν τη νομοτελειακή ισορροπία.
