«Πρόκειται για απερίσκεπτη διευθέτηση πολιτικών μνησικακιών με πλήρη αδιαφορία για το πιεστικό πρόβλημα των καιρών: την αναγέννηση της Ευρώπης σ’ ένα ενιαίο και λειτουργικό σύνολο. Το Συμβούλιο των Τεσσάρων δεν έδωσε καμία σημασία σ’ αυτά τα ζητήματα, καθώς άλλα είχαν στον νου τους: ο Κλεμανσό πώς να συντρίψει την οικονομική ζωή του εχθρού του (Γερμανίας), ο Λόιντ Τζορτζ (πρωθυπουργός Βρετανίας) πώς να κλείσει μια συμφωνία για να επιστρέψει με κάτι που θα γινόταν αποδεκτό για μια εβδομάδα, ο πρόεδρος (εννοεί τον πρόεδρο των ΗΠΑ Γ. Ουίλσον) πώς να μην κάνει τίποτα που δεν θα ήταν δίκαιο. Ήταν εκπληκτικό το γεγονός ότι τα θεμελιώδη προβλήματα μιας Ευρώπης που διαλυόταν μπρος στα μάτια τους, ήταν το μόνο ζήτημα που δεν ήταν ικανό να διεγείρει το ενδιαφέρον των τεσσάρων».
Κάθε φορά που οι ηγέτες της Eυρωπαϊκής Ένωσης έχουν να αντιμετωπίσουν ένα σοβαρό πρόβλημα, έρχονται στο μυαλό τα λόγια του Κέινς. Το σκηνικό είναι γνωστό. Ύστερα από μαραθώνιες διαβουλεύσεις, επιτυγχάνεται κάποιος συμβιβασμός που φέρνει την Ευρώπη ένα βήμα πιο μπροστά. Ο συμβιβασμός που επιτυγχάνεται (όπως έγινε πρόσφατα με τον κοινοτικό προϋπολογισμό), οδηγεί μεν σε μια αποδεκτή λύση που μπορεί να «πωληθεί» από τους ηγέτες στο εσωτερικό των κρατών τους, έχει όμως ως συνέπεια, σε βάθος χρόνου, να χάνει έδαφος η Eυρωπαϊκή Ένωση στον παγκόσμιο ανταγωνισμό και μακροπρόθεσμα να υπονομεύεται η ίδια η ύπαρξη της Ένωσης.
Στο ερώτημα για τη θέση της Ευρώπης στο διεθνές οικονομικό σύστημα, επιχειρήθηκε να δοθεί απάντηση το 2000, με τη Στρατηγική της Λισσαβώνας και την «ατζέντα 2010» που υποτίθεται πως θα καθιστούσε την Ε.Ε. την πρώτη οικονομία της γνώσης παγκοσμίως. Όχι μόνο δεν συνέβη αυτό αλλά, αντιθέτως, η Eυρωπαϊκή Ένωση έμεινε πίσω στους κρίσιμους τομείς της έρευνας και ανάπτυξης (Research & Development) και στην εκπαίδευση, σε σύγκριση με τους μεγάλους παγκόσμιους ανταγωνιστές της, τις ΗΠΑ και τις ανερχόμενες ασιατικές δυνάμεις.
Το παγκόσμιο μερίδιο στις επενδύσεις για έρευνα και ανάπτυξη το 1999 ήταν για τις ΗΠΑ 38%, για την Eυρωπαϊκή Ένωση 27% και για την Ασία (Κίνα, Ιαπωνία, Ν. Κορέα) 19%. Το 2009 ήταν 32% για τις ΗΠΑ, 27% για τις τρεις χώρες της Ασίας και για την Eυρωπαϊκή Ένωση είχε περιοριστεί στο 23%.
Οι ΗΠΑ εξακολουθούν να έχουν την πρωτοπορία στην εκπαίδευση, οι ασιατικές χώρες διαθέτουν φθηνή εργασία κι ανεβαίνουν γρήγορα στον τομέα της γνώσης και της καινοτομίας και η Eυρωπαϊκή Ένωση χάνει διαρκώς έδαφος. Ποια είναι η ευρωπαϊκή απάντηση; Δυστυχώς, επιχειρείται να δοθεί σε εθνικό επίπεδο. Οι όποιες προσπάθειες σε κοινοτικό πλαίσιο είναι ανεπαρκείς σε σύγκριση με το τι γίνεται στον υπόλοιπο κόσμο. Κι όσο η Eυρωπαϊκή Ενωση μένει πίσω, τόσο οι ανταγωνισμοί στο εσωτερικό της εντείνονται. Και οι ηγέτες της στο μεταξύ συνεχίζουν να ασχολούνται με την «απερίσκεπτη διευθέτηση πολιτικών μνησικακιών…» ή στο πώς θα κερδίσουν τις επόμενες εκλογές.
