Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 26/04/2020
Όλες οι κρίσεις στην ιστορία, όπως αυτή η μεγάλη υγειονομική των ημερών μας, προκαλούν ρωγμές στο οικοδόμημα. Μικρές ή μεγάλες, όπως οι ελαφρές ή ισχυρές σεισμικές δονήσεις.
Τώρα που η πραγματικότητα μοιάζει να αφομοιώνεται και ο εντυπωσιασμός και ο φόβος των πρώτων ημερών να υποχωρεί, γίνονται στον απόηχο της δόνησης ευδιάκριτες οι ρωγμές και αισθητό το ψυχρό ρεύμα που μέσα τους διέρχεται.
Ρωγμές στην πεποίθηση της εδραιωμένης παντοδυναμίας. Η πίστη στην επιστήμη και την τεχνική έθρεψε τη φαντασία του απρόσβλητου και την αυτοπεποίθηση του άτρωτου. Η ρωγμή γίνεται όριο. Και επαναφέρει και την επιστήμη σε αυτό που η ίδια τόσο καλά γνωρίζει. Στο κάθε φορά όριό της. Από το οποίο ξεκινάει τη νέα αναζήτηση και τη νέα αναμέτρηση.
Ρωγμές στα αυτονόητα. Ο πολυπρόσωπος κόσμος των αυτονοήτων έχει κλονιστεί. Το δεδομένο και απλό, δεν είναι ούτε δεδομένο, ούτε απλό. Από την ελευθερία μετακίνησης, μέχρι την κατά βούληση απόλαυση του διαθέσιμου ελεύθερου χρόνου. Το αιφνίδιο της ανατροπής είναι μια διαγραφή της μηχανικής επανάληψης. Η ανάμνηση θα εμποδίσει την επιστροφή της.
Ρωγμές στο ύφος επιβολής. Οι νέες συνθήκες καλούν σε μια νέα σχέση Κυβέρνησης και πολιτών. Το γνωστό ύφος κατεξουσίασης απορρίπτεται αυτόματα. Το πρόβλημα ξεπερνάει τις δυνατότητες της παραδοσιακής διαχείρισης. Ένας νέος τρόπος κερδίζει έδαφος και κάνει τα σταθερά βήματά του εκεί που άνοιξε η δόνηση το δρόμο.
Ρωγμές στην παλαιού τύπου ιδεολογικοποίηση. Η απειλή συγκεκριμένη, ο θάνατος ορατός. Η άμεση αντιμετώπιση προηγείται, το επείγον του θετικού αποτελέσματος αδιαμαρτύρητα επιστρατεύει ανθρώπους και πόρους. Η κοινότητα κερδίζει καταλυτικά απέναντι σε κάθε ιδεολογική ανάγνωσή της.
Ρωγμές στην ανευθυνότητα. Αν χθες διαθέταμε την πολυτέλεια μιας ανευθυνότητας, σήμερα αυτή έχει διαγραφεί. Είναι αδιάφορο αν ο φόβος έφερε την ευθύνη. Και είναι πια πολύτιμη εμπειρία για το αύριο αύτη η ρωγμή. Αν παραμείνει ανοιχτή, θα μείνει και ζωογόνα.
Ρωγμές στην τυφλή σύγκρουση. Ηχούσαν θεωρητικές στο παρελθόν οι επικρίσεις στην τυφλή πολιτική σύγκρουση. Η επίκληση ενότητας στα θεμελιώδη δεν αρκούσε. Η ένταση του προβλήματος έθεσε χωρίς πολλά λόγια τα όρια. Τίποτα δεν έχει να προσφέρει η άγονη σύγκρουση. Η κοινότητα είναι πάνω από επί μέρους εκφραστές της.
Ρωγμές στη μέθοδο. Στη συνολική μέθοδο ύπαρξης ενός κόσμου, που πίστεψε πολύ στον εαυτό του. Σχεδόν μεταφυσικά. Από τη θεωρητική κατανόηση, μέχρι την υλική εκδοχή του. Ο χρόνος θα δείξει, αν μετά τη δόνηση, μετά από τόσες και τόσες ρωγμές, το σώμα της παλαιάς μεθόδου πετύχει να ανασυσταθεί, θεραπεύοντας το τραύμα. Ή νέα μέθοδος αναζητηθεί.
