Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 18/04/2020
Το βράδυ της Ανάστασης διαβάζεται ο συνταρακτικός Λόγος. Στο τέλος της Θείας Λειτουργίας, η ανάγνωση του Κατηχητικού Λόγου του Χρυσοστόμου, ακούγεται ως πρόσκληση ανακεφαλαίωσης. «Ει τις ευσεβής και φιλόθεος, απολαυέτω της λαμπράς πανηγύρεως..».
Πέρα από το κριτήριο με το οποίο έρχεται κανείς σε επικοινωνία με το κείμενο, δύσκολα, νομίζω, μπορεί να αρνηθεί ότι πρόκειται για κείμενο συγκλονιστικό. Όχι τόσο για την υποδειγματική ρητορική του ή την ποιητική απόδοσή του, όσο για την καταλυτική μεταφορά του μηνύματος που πετυχαίνει. Το κείμενο συμπυκνώνει, μέσα από την τέχνη του, το νόημα του γεγονότος. Με πληρότητα. Διαγράφει στερεότυπα και αμφισβητεί τρέχουσες ιεραρχήσεις.
Το κείμενο είναι μια πρόσκληση, πρόσκληση κοινωνίας στον εορτασμό. Στην ανοιχτή αυτή πρόσκληση, κυριαρχεί στα δικά μου μάτια η πρόταση : « …δέχεται τον έσχατον καθάπερ και τον πρώτον..». Ο Χρυσόστομος υμνεί τον «έσχατο». Κάθε έσχατο. Εδώ βρίσκεται η ανατρεπτικότητα του κειμένου, σε πλήρη αντιστοιχία με το παράδοξο και το ακατάληπτο γεγονός της Ανάστασης.
Θα ακολουθήσει η «ισοπεδωτική» πρόταση «νηστεύσαντες και μη νηστεύσαντες …». Όλοι στο ίδιο σημείο, στην ίδια γραμμή αφετηρίας. Δεν υπάρχουν προνομιακές θέσεις. Η διαγραφή των ιεραρχήσεων είναι καθαρή. Δεν επιδέχεται παρανοήσεων. Κάθε εξωτερικό κριτήριο αποκηρύσσεται, κάθε ευπρεπισμός αποδοκιμάζεται. Μικρή σημασία έχει η εξωτερική συμμόρφωση.
Το κάλεσμα είναι κάλεσμα σε όλους. Είναι όμως κυρίως κάλεσμα στον έσχατο. Αυτόν καλεί να μην «φοβηθεί την βραδύτητα». Αυτόν καλεί να δει τον εαυτό του με νέο τρόπο, στον «νέο κόσμο» που έρχεται, συμμέτοχο. Δεν νοούνται αποκλεισμοί, δεν υπάρχουν απαγορεύσεις.
Στη χριστιανική θεώρηση και εμπειρία ο «έσχατος» κατέχει πρώτη θέση. Συχνά στο Ευαγγέλιο, η έννοια βρίσκει την αξία της και η λέξη επανέρχεται σταθερά. Ανάμεσά τους, ο έσχατος. Ο Ιησούς είναι ο έσχατος.
Ο Χρυσόστομος απευθύνεται σε κάθε έσχατο και τον προσκαλεί στην ώρα της Ανάστασης και του εορτασμού της. Έχει προηγηθεί η σταύρωση και ο θάνατος σε έναν έσχατο , όπως θα έλεγαν και οι άνθρωποι της εποχής εκείνης, τόπο. Πέρα από την αναμνηστική εικονογράφηση εμπνευσμένων αγιογράφων, απαράγραπτοι θα παραμείνουν στην ιστορία οι συμβολισμοί. Συσταυρώνεται και συνομιλεί με τους καταδικασμένους ληστές. Μέσα στο δραματικό σκηνικό της Μεγάλης Εβδομάδας, φωτίζονται ληστές και πόρνες.
Το μήνυμα αντι-ισχύος είναι διαπεραστικό. Η τοποθέτηση του έσχατου ανθρώπου στο κέντρο, είναι μια διαχρονικά άσβεστη αμφισβήτηση της δύναμης και της εξουσίας. Αυτά που θα ακολουθήσουν είναι διαποτισμένα από αυτό το νόημα των γεγονότων. Δίκαια ανησυχούν οι Ρωμαίοι.
