Εσείς πέσατε από τα σύννεφα όταν έγινε γνωστό το εκλογικό αποτέλεσμα;
Όχι, δεν έπεσα από τα σύννεφα. Ήταν το λογικά αναμενόμενο. Και το πολιτικά αναμενόμενο. Περίμενα μικρότερη διαφορά από το δεύτερο κόμμα. Η αριθμητική ισορροπία που διαμορφώνεται αποτυπώνει το εκλογικό αποτέλεσμα του Ιανουαρίου. Ο Ιανουάριος άντεξε μέχρι τον Σεπτέμβριο. Με τη διαφορά ότι ο Σεπτέμβριος είναι πολιτικά τραυματισμένος. Και οι νικητές και οι ψηφοφόροι τους είναι πια κάτι διαφορετικό από αυτό που ήταν τον Ιανουάριο. Με τη νίκη τους πάντα δεδομένη.
Πρόκειται για προσωπικό θρίαμβο του Αλ. Τσίπρα. Σκέφτεστε κάτι άλλο;
Ασφαλώς πρόκειται για προσωπικό θρίαμβο του κ. Τσίπρα. Ταυτόχρονα όμως πρόκειται και για έναν ακόμη θρίαμβο. Μέσα στην εκλογική νίκη του θριαμβεύει ο πολιτικός ανορθολογισμός. Μαζί με την αδυναμία της κριτικής πολιτικής συνείδησης να οδηγηθεί σε ένα αποτέλεσμα. Αφού δεν μπόρεσε να βρει πολιτικό εκφραστή και να δώσει αποτελεσματικά μια πολιτική μάχη.
Ο θρίαμβος του κ. Τσίπρα και του ΣΥΡΙΖΑ πάει παράλληλα με τη βαθιά πολιτική ήττα των παλαιών κομμάτων εξουσίας. Το ΠΑΣΟΚ έχει ήδη καταρρεύσει, η ΝΔ αντέχει ως έσχατο ανάχωμα εξουσίας στον ήδη πολιτικό θρίαμβο του κ. Τσίπρα. Οι συνθήκες της πολιτικής κυριαρχίας του δεν θα μπορούσαν να είναι πιο ιδανικές γι’ αυτόν. Σε κάθε περίπτωση, οι πολιτικοί εκφραστές μιας εποχής πάνε παράλληλα με το επίπεδο ανάπτυξης της πολιτικής και κοινωνικής συνείδησης.
Το δίλημμα «νέο-παλιό» έπιασε τελικά. Όχι;
Η διαίρεση «νέο-παλαιό» υπάρχει πάντα στην πολιτική σύγκρουση. Άλλοτε υπάρχει πραγματικά νέο που συγκρούεται με το παλαιό και άλλοτε το παλαιό, μεταμφιεσμένο, εμφανίζεται ως νέο και διεκδικεί το ρόλο του νέου. Στην περίπτωσή μας, η κατασκευασμένη σύγκρουση έφερε αποτελέσματα. Ο κ. Τσίπρας συγκεντρώνει όλα τα εξωτερικά χαρακτηριστικά του νέου απέναντι στον κ. Μεϊμαράκη, που είναι ένα πρόσωπο που έρχεται από το παρελθόν. Επρόκειτο για πολύ εύκολη μάχη σε αυτό το μέτωπο. Κι έτσι, το πραγματικά νέο, η αναζήτηση, η αμφιβολία, το άνοιγμα της σκέψης, έχασε ακόμη μια μάχη στη χώρα. Οι ήττες της ελληνικής κοινωνίας συνεχίζονται.
Τρίτη η Χ.Α. μετά την ανάληψη της πολιτικής ευθύνης για τη δολοφονία του Π. Φύσσα, στη Βουλή ο Λεβέντης και κατά τα άλλα επιστροφή στο προηγούμενο επτάμηνο διακυβέρνησης. Την καταλαβαίνετε την ελληνική κοινωνία;
Μη σας παραξενέψει αν σας πω ότι την καταλαβαίνω. Δηλαδή, όχι ότι είμαι στην ψυχή της, αλλά ότι μπορώ να παρακολουθήσω, χωρίς να συμμερίζομαι, τις εκλογικές συμπεριφορές της. Επειδή όλα συνδέονται και απορρέουν από την κοινωνική και πολιτική της συνείδηση, αναζητεί «λύσεις» σε εισαγωγικά Αριστερά-Δεξιά. Σαν σκάφος χωρίς έρμα που δεν μπορεί να ορίσει σταθερά την πλεύση του. Δεν είναι νέα φαινόμενα αυτά στην Ιστορία, γι’ αυτό και δεν πρέπει τίποτα να μας εκπλήσσει.
Κατά την προεκλογική περίοδο συζητούσαμε πράγματα εκτός πραγματικότητας, στη βάση του ντέρμπι που έδειχναν οι δημοσκοπήσεις. Γελοίο δεν είναι;
Θα μπορούσε κανείς να το πει κι έτσι, αλλά δεν είναι. Είναι η πραγματικότητά μας. Οι περισσότεροι Έλληνες αγαπούν τα προβλήματα και εχθρεύονται τις λύσεις. Περιγράφουν τα προβλήματα, με σκοπό να αποφύγουν τις ίδιες τις λύσεις. Γι’ αυτό και η συζήτηση θα παραμείνει εκτός πραγματικότητας. Την ώρα που θα ψηφίζονται σκληρά μέτρα στη Βουλή από τη νέα κυβέρνηση, η συζήτηση για το παράλληλο πρόγραμμα, την εθνική υπερηφάνεια και την αξιοπρέπεια θα είναι το αεροπλάνο της απόδρασης.
Για το Ποτάμι άρχισε η αντίστροφη μέτρηση;
Αισθάνομαι πως ναι. Και δύσκολα θα μπορούσε κανείς να επιχειρηματολογήσει για το αντίθετο. Θεωρώ την πρωτοβουλία του Σταύρου Θεοδωράκη αξιοθαύμαστη. Άφησε την ηρεμία του και την κατά κόσμον επιτυχία του και μπήκε στην τραγωδία της πολιτικής. Το λέω, επειδή το Ποτάμι έχει έντονα προσωπικά στοιχεία. Μόνο αν μεταπλαστεί σε πραγματικό πολιτικό κόμμα, δηλαδή σε συνάντηση ανθρώπων που συγκρουόμενοι υπάρχουν και η ύπαρξή τους ορίζεται από αυτή τη σύγκρουση, μπορεί το Ποτάμι να αντέξει στη δοκιμασία του χρόνου. Η πολιτική πάνω απ’ όλα είναι απέναντι και εναντίον.
Η ΝΔ τι λάθος έκανε κατά τη γνώμη σας και τι πρέπει να κάνει τώρα;
Δεν εξαρτώνται τα πράγματα από ένα λάθος. Ή και πολλά. Το ζήτημα είναι τι αντιπροσωπεύει η ΝΔ. Και ως εκ τούτου ποιους μπορεί να αντιπροσωπεύσει. Η ΝΔ, όπως και το ΠΑΣΟΚ, είναι αποστεωμένος μηχανισμός εξουσίας. Η «σωτηρία» της περνάει μέσα από την αυτοκατάργησή της. Δημόσια και επίσημα οφείλει να διεκδικήσει μια εντελώς νέα θεμελίωση. Τίποτα δεν μπορεί πια να φυτρώσει στη σκιά της Ρηγίλλης.
Κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση έχουν ψηφίσει το μνημόνιο. Θα βοηθήσει αυτό στην εφαρμογή του;
Αυθόρμητα θα έπρεπε να απαντήσει κανείς «ναι». Έχω όμως ισχυρές αμφιβολίες. Δεν μπορούμε να απαντήσουμε τώρα κατά πόσο η νέα κυβέρνηση θα έχει την πολιτική βούληση για την εφαρμογή του ως το τέλος. Πάντως, βλέπω την αντιπολίτευση να υποχωρεί ως προς αυτό που ψήφισε κι έτσι η πορεία να γίνεται πιο δύσκολη. Σε κάθε περίπτωση, και κυβέρνηση και αξιωματική αντιπολίτευση έχουν απέναντι την ελληνική κοινωνία και τη συνείδησή της.
[Free Sunday, τεύχος 335]
