Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 04/10/2020

Μολάοι Λακωνίας. Στην μικρή πόλη του νότου το Γυμνάσιο και το Λύκειο ήταν εργαστήρι πολιτισμού και γνώσης. Οι περισσότεροι μαθητές είχαν την εμπειρία του μονοθέσιου δημοτικού σχολείου. Μία αίθουσα, έξι τάξεις, ένας δάσκαλος.

Στο τέλος της δεκαετίας του ΄60, που η γενιά μου άφηνε τις τάξεις, δεν μπορούσαμε να αξιολογήσουμε το βάθος της ποιότητας, που με το πάθος εμπνευσμένων καθηγητών ζυμώθηκε στις κρύες αίθουσες.

Τα χρόνια πέρασαν. Η Ελλάδα βγαίνει δοκιμαζόμενη από εκείνη την πολύ δύσκολη εποχή. Ψάχνει τη δημοκρατική της συγκρότηση, επιχειρεί να βρει μια πολιτική λειτουργία αποτελεσματική, να εκσυγχρονίσει τις δομές της, να δυναμώσει την οικονομία της. Πολλά τα επιτεύγματα στα μέτωπα αυτά. Πολλές και οι αποτυχίες.

Το ζήτημα της ιεράρχησης σε μια κοινωνία δείχνει το βαθμό της ζωτικότητάς της. Η παρακμή είναι η αδυναμία διάκρισης από έναν λαό του ασήμαντου από το σημαντικό. Στη σύγχρονη διαδρομή μας χάσαμε τη δυνατότητα της διάκρισης. Το δεύτερο έγινε πρώτο και το ασήμαντο ανακηρύχθηκε σε σημαντικό.

Μέσα σε αυτή τη βουβή αρχικά και μαζί αόρατη οπισθοδρόμηση, αγνοήθηκε το δημόσιο Σχολείο. Παραμελήθηκε αυτό το μέτωπο νοήματος και πολιτισμού της ατομικής και συλλογικής ύπαρξης. Το Σχολείο δεν βρήκε την πρώτη θέση, όπως του ανήκει. Αυτή η υποβάθμιση παρέσυρε κάθε τι που συνδέεται μαζί του. Η αξία και ο ρόλος του δάσκαλου, η κοινωνική του θέση, η συμβολική και υλική αμοιβή του. Μια εργαζόμενη σε ΔΕΚΟ αμοίβεται πολλαπλάσια από τη δασκάλα των παιδιών της.

Ο συμβιβασμός με αυτή τη θανάσιμη υποβάθμιση υπήρξε γενικευμένος. Η κατάσταση που διαμορφώθηκε δυνάμωσε την ορμή της αδιαφορίας. Πολιτεία, δάσκαλοι, γονείς αποσύρθηκαν από το μέτωπο αυτό της γνώσης. Οι ατομικές λύσεις κέρδισαν καταλυτικά. Φροντιστήριο, ιδιαίτερα, ιδιωτικό σχολείο. Πηγή ανισότητας και ταξικής διαίρεσης.

Η παρακμή έχει πάντα τη δύναμη να πολλαπλασιάζει τον εαυτό της. Και ως προς το Σχολείο επέβαλε το παραλυτικό πνεύμα της. Οι πολιτικές αποφάσεις ιδεολογικού τύπου ρίχνουν τις τελευταίες βολές.

Η σχολική μονάδα είναι σήμερα εγκλωβισμένη στις πολιτικές επιλογές του εκάστοτε Υπουργού και των συγκυριακών στενών οριζόντων του. Ο διοικητικός έλεγχος περιορίζει την ελευθερία της παιδαγωγικής λειτουργίας και απαιτεί από εκπαιδευτικούς και μαθητές την προσαρμογή σε ένα πλαίσιο ασφυκτικά καθορισμένο.

Περνάει ο καιρός και μας εμπαίζει, όπως λέει ο ποιητής. Η αδιέξοδη φωνή των καταλήψεων του τυφλού ακτιβισμού και η κυβερνητική επιφύλαξη, έως αβουλία, θυμίζουν τον καιρό που έχει εξαντληθεί. Ας μην χαθεί άλλη τετραετία.

Χωρίς μεγαλεπήβολες επιδιώξεις και ανέφικτους στόχους, ας γίνει επιτέλους η αναγέννηση του δημόσιου Σχολείου αμετάθετος στόχος. Ας βγούν οι υπεύθυνοι από την αντίληψη της τρέχουσας διαχείρισης αυτού του κεντρικού για τον πολτισμό μας ζήτηματος. Με τον λόγο και την πειθώ να δώσουν τη μάχη. Το δημόσιο Σχολείο είναι η τελευταία γραμμή άμυνας που μας απέμεινε. Ισάξια και απαιτητική, σαν γραμμή εθνική.

 

 

Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 27/09/2020

Οι μέρες είναι διδακτικές. Κάθε συνάντηση, μια μελέτη επί του πεδίου. Κάθε συνομιλία, μια γνωριμία με αυτό που ονομάζουμε ελληνική κοινωνία. Ο covid19 φέρνει ανησυχία, αμφιβολία, σύγχυση, άγχος, άρνηση και φόβο.

Τρίτη βράδυ. Γύρω στα 30 ο οδηγός του ταξί. Ο Νίκος. Οι μασκοφορεμένοι γύρω μας, στα πεζοδρόμια, στα αυτοκίνητα, στα λεωφορεία, δίνουν στον Νίκο εύκολη την αφορμή. Το ταξίδι μικρό, αλλά όχι σύντομο. Μέχρι να φθάσουμε στα όρια Ν.Ηρακλείου – Καλογρέζας, ο Νίκος έχει χρόνο να μας μιλήσει. Με την αγωνία του υπαρκτή να ακουστεί, στρέφει σταθερά πίσω το βλέμμα, σε συνοδεία με τα λόγια του.

Ο Νίκος δεν πιστεύει στον covid19. Δεν υπάρχει. Διατηρεί μια επιφύλαξη, που βρίσκεται περισσότερο στο ύφος και την ένταση της φωνής, παρά στο περιεχόμενο της θέσης. Τον απασχολεί η πειστικότητά του, δεν τον εμποδίζει όμως και δεν τον συγκρατεί. Είναι βέβαιος. Όλα όσα βλέπει, ακούει και μαθαίνει, είναι κατασκευασμένα. Οι εικόνες από την Ιταλία σκηνοθετημένες. Οι νεκροί εξαγορασμένα δηλωμένοι. Επικαλείται μαρτυρίες για το τελευταίο. Το άκουσε από φίλο του, που το άκουσε να συμβαίνει κάπου στην επαρχία.

Όλα γίνονται για να μας ελέγξουν. Να φοβηθούμε, να χάσουμε τη φωνή μας, να μην έχουμε πίστη και δύναμη. Ο Νίκος είναι χριστιανός. Επιμένει στην ορθόδοξη πίστη του. Απειλείται, είναι βέβαιος. Δυνάμεις που δεν γνωρίζει, σχεδιάζουν τον έλεγχο των ανθρώπων. Το εμβόλιο θα κυκλοφορήσει στο αίμα μας, θα μας ορίσει. Αρνείται, αυτό αρνείται να το δεχθεί. Συνεχίζει ο Νίκος, με το βλέμμα επίμονα στρεφόμενο πίσω, περιμένοντας μια συμφωνία, μια συναίνεση στους φόβους του. Να μην είναι αλλού, να μην είναι μόνος.

Ως άλλος φιλόσοφος - το σημειώνω με σεβασμό - αναρωτιέται για το παρελθόν. Έχει αμφιβολία για την ιστορία, τα γεγονότα, την αλήθεια της μεταφοράς τους. Τι μπορούμε να ξέρουμε , αφού δεν τα ζήσαμε;  

Οι σύντομες διακοπές που προκαλούν οι ερωτήσεις μας, είναι έμπνευση για τον Νίκο. Όχι δεν θα πεισθεί, όχι δεν μπορεί να είναι έτσι.

Το νήμα της διαδρομής μαζεύεται. Φθάνει η ώρα της αποβίβασης. Ο Νίκος ξεχνάει τον μόλις αγωνιώδη εαυτό του και τον πολλαπλασιάζει με την αναφορά του στο σήμερα. Μας περιγράφει την καθημερινή του ζωή, τις δυσκολίες, παρά την πολύωρη εργασία του,να ανταποκριθεί στις ανάγκες του. ‘Εχει δύο πιαδιά ο Νίκος.

Τον ακούμε που πάσχει. Λίγο πριν από το τέλος της διαδρομής, ανακεφαλαιώνει καταλυτικά τη διδαχή του. «Δεν έχω καθόλου ελεύθερο χρόνο», μας λέει απεγνωσμένα.

Ανταλλάξαμε ευχές, καθώς το βράδυ της περασμένης Τρίτης γύριζε η μέρα.

 

 

Εφημερίδα, ΤΑ ΝΕΑ, 30/09/2020

Τις τελευταίες ημέρες, μια μικρή έξαψη εσωκομματικής κρίσης σημάδεψε τον ΣΥΡΙΖΑ. Η όψιμη ανακάλυψη του κ. Τσακαλώτου, περί «ευπρέπειας» και «αλήθειας» (με αφορμή τον χαρακτηρισμό «απατεώνες») στην πολιτική σύγκρουση, τάραξε την επιφάνεια των υδάτων ενός κόμματος σε αποτελμάτωση.

Η εσωστρέφεια, όπως προσχηματικά αποκαλείται η πολιτική αδυναμία παραγωγής νέων ιδεών και προτάσεων, η απειλή διαφοροποίησης, όπως χαρακτηρίζεται η μη επίσημη γνώμη, το σκίρτημα της αμφισβήτησης του αρχηγικού πρωτείου, ανησυχεί τον κ. Τσίπρα.

Έτσι οι γνωστές πρακτικές, που επεξεργάστηκαν, σχεδόν με τελειότητα, όλοι οι πολιτικοί οργανισμοί γραφειοκρατικού τύπου, ανακαλούνται στο φως, με βαρειά επάνω τους τη σκόνη της φθοράς τους.

Δεν θέλει, ακούμε, ο κ. Τσίπρας «θολό στίγμα». Διαφορετικά - υψώνεται η απειλή – «θα υπάρξουν κυρώσεις».

Προκαλεί θυμηδία αυτός ο λόγος. Ταυτόχρονα μιλάει για την πολιτική καθυστέρηση ενός κόμματος, που αδυνατεί να συλλάβει την εκρηκτικότητα της εποχής, να ακούσει τις πολλαπλασιαζόμενες ανάγκες, να παρακολουθήσει την αγωνία των σύγχρονων ανθρώπων, να εξηγήσει διαφωτιστικά την εποχή, να γίνει επεξεργαστής νοήματος και οδηγός μιας πορείας.

Όπου δεν υπάρχει πολιτικό νόημα και ένας σαφής λόγος πολιτικής ύπαρξης δεν είναι ορατός, το οργανωτικό μέρος αναγορεύεται σε κεντρικό. Οι νεκρές πολιτικά γραφειοκρατίες επιχείρησαν πάντα στην ιστορία να υποκαταστήσουν το νόημα. Ο εαυτός τους γίνεται το νόημα.

Το Πειθαρχικό, «ένας κύκλος πιστών», θα εγγυηθεί τις επιλογές. Θα παρακολουθεί και θα επιβάλλει κύρωση και τιμωρία. Η ιδέα ότι η διαφωνία είναι το ύδωρ της πολιτικής ζωής δεν νοείται εκεί που ο αρχηγισμός του ενός αμφιβάλλει – δίκαια - για την επάρκεια και τις δυνατότητές του.

Ο ΣΥΡΙΖΑ, ως σβησμένος παροξυσμός, καλύπτει πίσω του, με τη στάχτη του τέλους του, όπως τον γνωρίσαμε, μεταξύ άλλων και τον μύθο της συλλογικότητας της Αριστεράς. Οι μύθοι χρωματίζουν ιδιοτελώς τον κόσμο, με σκοπό να τον αποκρύψουν και να τον μεταμφιέσουν. Το τέλος τους, σαν άνεμος δυνατός, αποκαλύπτει και φανερώνει την πραγματική φύση των πραγμάτων.

Οι ασκήσεις αρχηγισμού, που θα επιχειρήσει στο μέλλον ο κ. Τσίπρας, είναι αποτέλεσμα αυτού του φόβου. Του φόβου της απογύμνωσής (του). Μόνο που αυτή έχει ήδη συντελεστεί.

Δεκαπέντε μήνες μετά την εκλογική ήττα του, το κόμμα της αξιωματικής αντιπολίτευσης αδυνατεί να χαράξει πορεία. Δεν φταίει η απειθαρχία στη γέφυρα. Φταίει η αδυναμία του καπετάνιου. Μια εποχή έχει πάρει οριστικά τέλος. Η κρίση σκότωσε όλες τις ευκαιρίες της δημαγωγικής επανάληψης. Δεν μπορεί να επαναφέρει τον επιδεικτικό εαυτό της. Στην αγκαλιά της παίρνει και το κόμμα που έθρεψε και την έθρεψε.

Ο ΣΥΡΙΖΑ έχει οριστικά απωλέσει – και αυτός και ο κ. Τσίπρας – κάθε δυνατότητα έσω πειθούς. Πέρα από τους «μηχανικούς» ψηφοφόρους του, μοιάζει αδύνατο να ανασυνταχθεί μέσα στο ταραγμένο πέλαγος των αντιφάσεων της εποχής και της σαρωτικής τους δύναμης. Εκτός και αν του πετάξει σανίδα σωτηρίας ο πολιτικός του αντίπαλος.