Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 29/09/2019

Αυτό που ονομάσαμε «κρίση» κατοικεί πλέον στο ημίφως της πιθανής ανάμνησης. Η πολιτική αλλαγή του περασμένου Ιουλίου προσθέτει αισιοδοξία και τα εξωτερικά στοιχεία της κυβερνητικής δράσης προκαλούν λεπτό χαμόγελο ικανοποίησης.

Όσο όμως και αν θέλει κανείς να αποφύγει τον πειρασμό της απαισιοδοξίας, η πραγματικότητα δεν τον αφήνει. Ήδη οι κυβερνητικοί χειρισμοί των μεγάλων ευθυνών της προηγούμενης κυβέρνησης, μαζί με επιφυλάξεις και δισταγμούς, μιλάνε για τη γραμμή της μεθορίου που πρέπει να διαβούμε.

Δεν είναι η πρώτη φορά. Χωρίς βήματα σύρριζης αποφασιστικότητας, δεν αφήνεις πίσω σου τη μεθόριο. Και παρά τη φαινόμενη κυβερνητική κινητικότητα η χώρα διατρέχει τον κίνδυνο να εγκατασταθεί στην ψευδοασφαλή ζώνη της. Χωρίς τη συνείδηση ότι στη μεθόριο κρίνονται όλα και εκεί όλα θα κριθούν. Στη μεθόριο των μικρών και των μεγάλων ζητημάτων, της θεσμικής δοκιμασίας και των παραλυτικών διλημμάτων.

Στη μεθόριο χάνουν οι κοινωνίες τη μάχη. Συμβιβάζονται, υποχωρούν και αναδιπλώνονται στον αγαπημένο παλαιό εαυτό τους. Στην κρίσιμη αυτή φάση βρισκόμαστε. Και ισχύει πάντα αυτό που έλεγε ο Δημοσθένης στους Αθηναίους που βρέθηκαν ( και χάθηκαν ) στη μεθόριο της ύπαρξής τους. « Ή θα κινηθείτε ή θα νικηθείτε».

Η κίνηση είναι οι απαντήσεις. Και η κίνηση είναι να τεθούν τα ζητήματα απογυμνωμένα. Και το πρώτο ερώτημα είναι ένα: τι κάνουμε με το παρελθόν; Το άμεσο πολιτικό παρελθόν μας, που ως κρίση βιώθηκε και ως τέτοια πολλαπλασίασε τον εαυτό της; Το αφήνουμε « στις σελίδες της Ιστορίας» ;. Τι έγινε το πρώτο εξάμηνο του 2015; Τι ακριβώς είναι η Novartis; Ποιος είναι ο οργανωτής και ποιές οι ευθύνες;  Θα αναδειχνούν στο φως της κορυφής ή θα μείνουν στην αμφιβολία της μεθορίου;

Και αν τα μείζονα θέματα δεν μπορούν στο πλαίσιο του κράτους Δικαίου και της θεσμικής αυστηρότητάς του να τεθούν σε όλο το εύρος τους, πως μπορεί μια κοινωνία να συνειδητοποιήσει την ανάγκη αλλαγής, είτε πρόκειται για τον αντικαπνιστικό Νόμο, είτε πρόκειται για την αυστηρή εφαρμογή του ΚΟΚ και την αντιμετώπιση των τροχαίων εγκλημάτων; Για να μείνουμε μόνο σε αυτά, πέρα από κρίσιμα άλλα, όπως το μεταναστευτικό- προσφυγικό.

Η πολιτική είναι μια παιδαγωγική λειτουργία. Ο Νόμος είναι έλεγχος και κύρωση. Πρώτα όμως είναι ατμόσφαιρα και πνεύμα συνύπαρξης. Γι αυτό υπάρχει σήμερα μια πολιτική αναγκαιότητα να αρνηθούμε τη μεθόριο. Να μείνουν πίσω δισταγμοί, αμφιβολίες και διλήμματα.

Κάθε μεθόριος καλεί σε αξιολογικό προσανατολισμό. Δεν μπορεί να νοηθεί η μεταστροφή της συνείδησης χωρίς την ψηλάφηση του καυτού πυρήνα της πραγματικότητας που βρίσκεται επέκεινα της μεθοριακής ασφάλειας. Η μεγάλη σημερινή ανοχή προς την κυβέρνηση του κ. Μητσοτάκη μιλάει δυνατά και για το εύρος της ευθύνης της.

Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 15/09/2019

Πριν από πέντε ακριβώς χρόνια, στις 20 Σετεμβρίου 2015, πραγματοποιούνται στη χώρα πρόωρες εκλογές. Ήταν στην ουσία η «επανάληψη» των εκλογών του Ιανουαρίου του ίδιου έτους, που έφεραν θριαμβευτικά στην εξουσία το κόμμα της σημερινής Αξιωματικής Αντιπολίτευσης. Επρόκειτο για δίδυμες εκλογές. Τις συνδέει το 1^ο εξάμηνο του 2015.

Τώρα που η χώρα έχει εγκατασταθεί σε μια νέα κατάσταση και βήματα κανονικότητας επιχειρούνται με ταχύ ρυθμό, επιβάλλεται μια γενναία δημόσια συζήτηση για εκείνο το 1^ο εξάμηνο. Εκείνη την οριακή στιγμή, που όλα τα δημοκρατικά κεκτημένα ετέθησαν συνειδητά και σχεδιασμένα σε κίνδυνο.

Έκλεισε το ενδεχόμενο μιας τέτοιας συζήτησης ο κ. Μητσοτάκης την περασμένη Κυριακή στη Θεσσαλονίκη. Τα επιχειρήματα που συνοδεύουν αυτήν την άρνηση επικαλούνται το ήπιο κλίμα, την απόρριψη της όξυνσης και την επιλογή της πολιτικής ηρεμίας. Τώρα που πετύχαμε το στόχο μας, πήραμε την Κυβέρνηση, ποιο είναι το νόημα να αναμοχλεύεις το παρελθόν; Μοιάζει να πλανάται το άρρητο επιχείρημα στον αέρα.

Σε παρόμοιες οριακές στιγμές μια κοινωνία δεν μπορεί να αποφύγει το δίλημμα: αγγίζει τα δύσκολα ή αφήνει να τα σκεπάσει η λήθη και να τα καλύψει ο χρόνος; Το πρώτο εξάμηνο του 2015 δεν ήταν  μια απλή χρονική  φάση μεταξύ δύο εκλογών. Ήταν ένας αντιδημοκρατικός παροξυσμός. Μια ευθεία απειλή εναντίον των δικαιωμάτων και των ελευθεριών του λαού. Επιχειρήθηκε η υλοποίηση ενός προμελετημένου σχεδίου να αποσπασθεί η χώρα από το ευρωπαϊκό κοινωνικό σώμα. Μέσα σε μια ατμόσφαιρα αυτάρεσκου διχασμού, βίαιου λόγου και ψυχολογικής καταστολής. «Μπορεί η χώρα να βρει και άλλα λιμάνια» είχε πει από την Αγία Πετρούπολη ο κ. Τσίπρας. Δεν οφείλει σε μια συζήτηση στη Βουλή να εξηγήσει τι εννοούσε;

Η άρνηση αυτής της συζήτησης από τον κ. Μητσοτάκη είναι μια άρνηση συζήτησης για το βάθος των πραγμάτων. Δεν συζητάμε για τα σημαντικά σημαίνει «εγκαταλείπουμε τον αγώνα». Εδώ δεν είναι το ζήτημα να στηθεί μια νέα ανούσια αντιπαράθεση, που θα εκφυλιστεί με θόρυβο και λόγια, ως στιγμιαία παράσταση. Θα έπρεπε ο Πρωθυπουργός να αποδεχθεί την μεγάλη παιδαγωγική αξία μιας τέτοιας συζήτησης. Μιας συζήτησης που γίνεται μέρος της σύγχρονης διαδρομής ως επίμονη και επίπονη  συνάντηση, όχι μόνο με τα γεγονότα, αλλά και με τον εαυτό μας.

Η άρνηση της συζήτησης για το 1ο εξάμηνο είναι μια συνολική άρνηση κατανόησης όλης της περιόδου της κρίσης που το γέννησε. Είναι ένας φόβος μπροστά της. Όταν στη διαδρομή μιας κοινωνίας κερδίζει ο συμβιβασμός και ο φόβος, είναι βέβαιο ότι αυτή, αργά ή γρήγορα, θα συναντηθεί και πάλι με τις πηγές του φόβου της.

 

 

Εφημερίδα, Πελοπόννησος, 24/09/2019

Το ζήτημα της Iστορίας και της διδασκαλίας της, θα είναι πάντα αντικείμενο πολιτικής αντιπαράθεσης. Η Iστορία, τα γεγονότα του παρελθόντος, του εγγύτερου ή του μακρύτερου, γίνονται πάντα αντικείμενο χρήσης από την εξουσία με σκοπό αυτή να συνδεθεί μαζί τους κατά τα κριτήριά της, να αντλήσει επιχειρήματα και να δικαιώσει τη φύση της ύπαρξής της. 

Όλα τα ολοκληρωτικού τύπου καθεστώτα παραβίασαν τα γεγονότα επιλέγοντας κάθε φορά, κατά περίπτωση, ακόμη και στιγμιαία, την αφήγηση που τα εξυπηρετούσε. 

Η επιλογή, η Ιστορία να γίνεται πηγή τροφοδοσίας της εθνικής συνείδησης ούτε πρωτόγνωρο είναι ούτε παράδοξο. Πράγματι, η Ιστορία μπορεί να χρησιμοποιηθεί προς αυτή την κατεύθυνση, δηλαδή να οργανωθεί με εθνικά κριτήρια και να αναγνωσθεί αποκλειστικά έτσι.

Πέρα από τις επιλογές μιας εξουσίας να εντάξει στο πολιτικό και ιδεολογικό της οπλοστάσιο αυτό που ονομάζουμε «Ιστορία», ο στόχος αυτός πάντα αποτυγχάνει. Δεν υπάρχει «βεβαιωμένη» ιστορία. Δεν υπάρχει ασφάλεια ούτε για τα ίδια τα γεγονότα. Πως μορεί να νοηθεί κοινή αποδοχή της παρουσίασής στους; Συνεπώς, η αντιπαράθεση για την Ιστορία είναι μέρος της φύσης της ίδιας της Ιστορίας. 

Δεν πρέπει ποτέ να ξεχνάμε ότι οι άνθρωποι μιας εποχής, οι ζώντες, διαβάζουν τα γεγονότα που έχουν προηγηθεί, τις μεταβολές που έχουν συντελεσθεί πριν από αυτούς, με τα κριτήρια και τις ανάγκες της δικής τους  εποχής. Με τα κριτήρια του παρόντος απευθύνουμε τις ερωτήσεις μας στους νεκρούς. 

Καθόλου παράδοξο ότι το υπουργείο Παιδείας σχεδιάζει να εντάξει την ιστορία σε μια ιδεολογική γραμμή. Αν οι πρωταγωνιστές του, που παίρνουν την πρωτοβουλία αυτή, μπορούσαν μετά από πενήντα χρόνια να δουν τα αποτελέσματά της, θα καταλάβαιναν τη ματαιότητα του στόχου. 

Οι άνθρωποι ως προς την Ιστορία, ζουν μέσα σε μια πλάνη. Πιστεύουν ότι έχουν μια βεβαιότητα για τα γεγονότα του παρελθόντος. Αν όμως έχουν κάποια βεβαιότητα, αυτή είναι μια «βεβαιότητα» για το μέλλον. Η Ιστορία, όσα συνέβησαν, είναι μια ρευστή υπόθεση. Γιατί το παρελθόν πάντα θα αναπλάθεται μέσα μας.

 

Μετά την καταλυτική ήττα του ΣΥΡΙΖΑ, πάνω στο φαρδύ και φθαρμένο ένδυμα της «προόδου» ψάχνει τόπο και λόγο  ο νεοπροοδευτισμός. Ο φιλόδοξος εαυτός του διεκδικεί τη διαδοχή στο χώρο, σε αυτό το κενό νοήματος που αφήνει η ήττα της «προόδου», εμφανιζόμενος ως έκφραση της νέας αμφισβήτησης.

Δεν χρειάζεται ανάλυση η έννοια της προόδου. Η αισιόδοξη ματιά στον κόσμο, η επιστήμη, η τεχνική, η πίστη στην γραμμική εξέλιξη εγκαθιστά μια ενατένιση του κόσμου και μια συγκεκριμένη θεώρηση του ανθρώπου. Ο παράδεισος ήταν ο τόπος της βέβαιης κατάληξης.

Η πρόοδος έγινε προοδευτισμός. Και ο προοδευτισμός πολλαπλασιάζοντας τον ήδη συντελεσμένο εκφυλισμό, γίνεται νεοπροοδευτισμός. Οι οπαδοί του πληθαίνουν διαρκώς και νομίζεις ότι η χώρα είναι έτοιμη να περάσει σε μια ανώτερη φάση κοινωνικής ωριμότητας και πολιτικής συνειδητοποίησης. Πρόκειται για εντυπωσιασμούς της εποχής , που περίτεχνα κρύβει τον εαυτό της.

Τι είναι ο νεοπροοδευτισμός; Είναι κάθε μεταμφιεσμένη προβολή προοδευτικότητας, που πίσω της κρύβεται μια συντηρητική συνείδηση, η οποία ντρέπεται να μιλήσει καθαρά για τον εαυτό της.

Τους οπαδούς του νεοπροοδευτισμού τους αναγνωρίζεις μέσα από την αθεμελίωτη άρνηση, την χαώδη αμφιβολία τους, την ορμητική κριτική τους για τα εύκολα, την αγάπη τους στο φευγαλαίο, την προσήλωσή τους στο περαστικό, την αποστροφή τους στη δέσμευση και την ευθύνη.

Αν η πρόοδος ενδιαφέρθηκε για το όλον, ο νεοπροοδευτισμός αρκείται στο πεπερασμένο. Το όλον επιχειρούσε να δώσει μια νοηματική διάσταση στη συνείδηση και εν μέρει το πετύχαινε. Ο νεοπροοδευτισμός αγαπάει το μικρό στενό όριο, που ευκαιριακά υπάρχει και στιγμιαία νοείται. Είναι η ευκαιρία της ανάδειξής του, ο λόγος της ύπαρξής του. Δείχνει ενδιαφέρον στιγμιαία για κάτι που τρέφει την ψευδοεπαναστατική μέθη, επειδή δεν ενδιαφέρεται ουσιαστικά για τίποτα. Η παράσταση του εαυτού του μόνο ενδιαφέρει. Ένα tweet, μια οργισμένη ανάρτηση στο facebook. Ο νεοπροοδευτισμός ως ασφαλής υποκρισία ζει μέσα στην αυτάρκεια του εαυτού του.

Για τον νεοπροοδευτισμό και τους οπαδούς του ο στόχος πάνω σε ένα ηθικό, κοινωνικό ή πολιτικό ζήτημα είναι πρόσχημα ευκαιριακής συμμετοχής και ευκαιριακότητας παρουσίας. Δεν τους ενδιαφέρει το σταθερό. Δεν ανατρέχουν. Δεν θυμούνται. Δεν συνθέτουν. Δεν στοχάζονται. Αρπάζουν το επίκαιρο. Το διαδίκτυο είναι ο ιδανικός τόπος. Ο Αμβρόσιος είναι το αγαπημένο τους θέμα, το «παπαδαριό» η έμπνευσή τους, η κλιματική αλλαγή τους συγκλονίζει, οι μετανάστες ακόμη μια μοναδική ευκαιρία να ανεμίσουν την ευαισθησία τους. Πάντα από την ασφάλεια της απόστασης και την άρνηση της συνέπειας λόγων και έργων.

Αυτός ο οπαδός της εκφυλισμένης ουτοπίας κυκλοφορεί ανάμεσά μας ως φλύαρος νέος προφήτης της προόδου. Βαθειά συντηρητικός, είναι έτοιμος για όλα, δεν είναι διαθέσιμος για κάτι. Ο νεοπροοδευτισμός που ευδοκιμεί στη χώρα δεν είναι ο εκφυλισμός της ιδέας της προόδου, είναι ο εξευτελισμός της.