Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 15/11/2020
Μέσα στη γενική και ορμητική συχνά κίνηση των πραγμάτων, παραδοσιακοί και κατεστημένοι τρόποι χάνουν τη δεσπόζουσα θέση τους και υποχωρούν σε δεύτερο και τρίτο πλάνο στη χαοτική αυτοσκηνοθεσία της εποχής.
Έτσι τα τελευταία χρόνια παρατηρείται μια δραματική υποχώρηση των έντυπων Μέσων, περιοδικών και εφημερίδων. Η εφημερίδα, είτε ως ειδησεογραφικό μέσο, είτε ως πολιτικό εργαλείο, είτε ως ιδεολογικό όργανο, δέσποζε μέχρι πριν λίγα χρόνια. Σήμερα η συνθήκη αυτή έχει ριζικά αλλάξει.
Το διαδίκτυο ήρθε να επιταχύνει αυτή τη ριζική αλλαγή. Η κυριαρχία της τηλεόρασης είχε ανοίξει το δρόμο. Σήμερα η δυνατότητα που παρέχει σε όλους το διαδίκτυο να μιλήσουν και να εκφραστούν, έχει καταλυτικά διαμορφώσει μια νέα πραγματικότητα. Η πραγματικότητα αυτή χαρακτηρίζεται από το φευγαλέο της ανάρτησης, το ρευστό του σχολίου, τη συντομία του λόγου, την ανάγκη της λακωνικότητας στην έκφραση.
Πρόκειται για μια νέα χρήση του λόγου και για μια νέα λειτουργία της γλώσσας. Μέσα σε ένα επικοινωνιακό περιβάλλον ταχύτητας και εντυπωσιασμού, η εφημερίδα από τη φύση της είναι υποχρεωμένη να υποστηρίξει στον αντίποδα αυτής της κατάστασης τον διαφορετικό και ιδιαίτερο εαυτό της.
Μέσα σε αυτήν την ορμή του επιφανειακά κυρίαρχου, η εφημερίδα θα παραμείνει ένα οχυρό στο κοινωνικό, πολιτικό και ιδεολογικό μέτωπο. Ένα οχυρό του λόγου, με κάθε έννοια της λέξης. Στη σημερινή Ελλάδα, αλλά και στον υπόλοιπο κόσμο, όπου η πολιτική είναι ζωντανή, παρατηρεί κανείς ότι οι εφημερίδες αποδοχής και κύρους, είναι πηγές πνευματικού πλούτου, ενημέρωσης, τεκμηρίωσης και γνώσης. Σύνθετα βιβλία, με κείμενα αναλυτικά, ποικίλα, συμπληρωματικά, αλληλοαντικρουόμενα, συντελούν στην κατανόηση ενός κόσμου, που δεν μπορεί η συνθετότητά του να χωρέσει ούτε και στον πιο εμπνευσμένο και ευρηματικό λόγο του Twitter.
Η μεγάλη συμβολή της εφημερίδας στην εποχή μας βρίσκεται στη «σκιά» των πραγμάτων. Παραγνωρισμένη η εφημερίδα, όπως άλλα σημαντικά, εξακολουθεί να είναι μια δύναμη ενόχλησης και κριτικής, όχι μόνο της εξουσίας, αλλά και της τρέχουσας στερεοτυπικής αντίληψης, του απλοποιημένου και ισοπεδωμένου κόσμου, που βρίσκει στο διαδίκτυο εύκολο τρόπο οικοδομής του ανορθολογικού, κατά προτίμηση, εαυτού του.
Εκεί βρίσκεται το ζήτημα. Η εφημερίδα παραμένει, στη δημοκρατική ζώνη του σύγχρονου κόσμου, ο υπερασπιστής του ορθού λόγου, ο τόπος των επιχειρημάτων, η αρένα της κριτικής, το κύριο πεδίο καλλιέργειας του λόγου και της γλώσσας.
Όσο οι λέξεις θα μπορούν, αναπτύσσοντας με πληρότητα το νόημά τους, να διεκδικούν την αυθεντική σημασία τους, τότε η εφημερίδα θα είναι η μόνη που θα διαταράσσει την πλήξη των βεβαιοτήτων. Και δίκαια οι άνθρωποι θα λένε: ζήτω η εφημερίδα.