Σε όλες τις εποχής της κρίσης ο καταγγελτικός λόγος ανθίζει, όπως τα ζιζάνια στον ποτισμένο κάμπο. Ο καταγγελτικός λόγος έχει σαν αφετηρία την άρνηση της πραγματικότητας. Δεν ακούει, δεν βλέπει, δεν καταλαβαίνει. Το συγκεκριμένο τον τρομάζει. Το γενικό και το ασαφές τον εμπνέει. Ο καταγγελτικός λόγος αγνοεί τις ανάγκες. Γιατί αγνοεί τους ανθρώπους. Οι άνθρωποι και οι ανάγκες τους δεν είναι παρά η πρώτη ύλη σε ένα σχέδιο εξουσίας. Σε ένα κυνικό σχέδιο εξουσίας. Ο καταγγελτικός λόγος ευδοκιμεί σε όλο το φάσμα της πολιτικής ζωής. Από την άκρα Δεξιά μέχρι την Αριστερά και από την Αριστερά μέχρι την άκρα Δεξιά.

Ο καταγγελτικός λόγος συμπυκνώνει πάντοτε το αδιέξοδο μιας πολιτικής συνείδησης. Μιας πολιτικής συνείδησης που βλέπει τη δική της διέξοδο μέσα από το αδιέξοδο της κοινωνίας. Μπορεί ο καταγγελτικός λόγος να μην έχει ιδιοκτήτες, έχει όμως κριτές. Κριτές και κριτή. Κάθε ελεύθερη συνείδηση που αρνείται την έξωθεν επιβολή, ορθώνεται απέναντι στον καταγγελτικό λόγο.

Η βία, σε όλες τις φάσεις της ιστορικής εξέλιξης, είναι σύμφυτη με την κοινωνική και πολιτική διάσταση κάθε συλλογικής οντότητας. Μικρής ή μεγάλης. Είναι αφέλεια να προσπερνάει κανείς αυτή την αλήθεια.

Στον αγώνα για πρόοδο και εξέλιξη ο άνθρωπος και η ανθρωπότητα, κάνοντας βήματα προς την κατεύθυνση του αυτοπροσδιορισμού, της αυτονομίας και της ελευθερίας του, ανακάλυπτε την πολιτική. Στο βαθμό που το πετύχαινε και η πολιτική μετουσιωνόταν σε κανόνες και θεσμούς συνύπαρξης, ο άνθρωπος άφηνε πίσω του και πάντως ριζικά αποδυνάμωνε τη βία, ως έναν από τους θεμελιώδεις συντελεστές των κοινωνικών πραγμάτων.

Όπου η πολιτική είναι ζωντανή, η βία υποχωρεί, μπαίνει στο περιθώριο και χάνει κάθε αξία ως εναλλακτική λύση.

Η πολιτική είναι ο θεσμικός έλεγχος της βίας.

 

Κάθε συνειδητοποίηση είναι ή μπορεί να είναι ένα βήμα μπροστά. Μπορεί να αποβεί μια διαδικασία γνώσης, μια κίνηση προς τον αυτοπροσδιορισμό και την αυτονομία. Μπορεί όμως, αν αυτή επιχειρηθεί να ανθίσει σε ατμόσφαιρα βίας και σύγκρουσης, να αποτελέσει ένα άλμα οπισθοδρόμησης, αφού θα είναι μια στρεβλή επαφή με τα πράγματα, μια μη αληθινή γνώση, τελικά μια ψευδής συνειδητοποίηση. Η ψευδής συνείδηση, όταν δεν κατορθώνει να χειραγωγεί, γίνεται εύκολα αντικείμενο χειραγώγησης.

Τελικά καμιά αυτοσυνειδησία δεν είναι δυνατή χωρίς μια πολιτική ζωντανή, για αυτό με κάθε πολιτικό τρόπο, με κάθε πολιτικό μέσο πρέπει να βρεθούμε σταθερά απέναντι στην ήττα της πολιτικής.

"Η έλλειψη εμπιστοσύνης στις δυνάμεις τους κάνει μερικούς να σωπαίνουν. Δεν έχουν συνείδηση τι μπορούν να καταφέρουν. Η ατολμία τυλίγει μ' ένα πέπλο το μυαλό τους και τους κάνει να σαστίζουν, τους κλέβει ένα μέρος από το φως των γνώσεών τους και τους κρύβει όλα εκείνα που ωθούν τους άλλους να δουλεύουν, τους κάνει αβέβαιους, ανασφαλείς, έτοιμους πάντοτε ν' αφήσουν στη μέση αυτό που ξεκίνησαν, πολύ διαφορετικούς από εκείνους τους θαρραλέους συγγραφείς, τους επηρμένους, που ξεκινούν και τελειώνουν ολόκληρο ένα έργο σχεδόν χωρίς να σηκώσουν απ' το χαρτί την πένα".

Αββάς Ντινουάρ, "Η Τέχνη της Σιωπής"