Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 19/05/2019
Εκλογές και υποψήφιοι διεκδικούν την προσοχή μας. Τοπικά Συμβούλια, Δήμοι, Περιφέρειες, Ευρώπη. Από τον μικρό τόπο ως τον μεγάλο και απρόσιτο στη μέση εμπειρία ορίζοντα. Μεγάλος, πολύ μεγάλος, ο αριθμός των υποψηφίων. Μια διεκδίκηση πληθωρικής αντιπροσώπευσης.
Η πολιτική είναι και αντιπροσώπευση. Δεν μπορεί να ξεφύγει από αυτήν την αναγκαιότητα. Όση κριτική και αν συνοδεύει τη μέθοδο, τόσο αυτή αποδεικνύεται η πλέον ως σήμερα πρόσφορη και λειτουργική.
Μεταξύ της πεζής πραγματικότητας και της ιδανικής εκδοχή της, υπάρχει πάντα ένας ενδιάμεσος. Κάτι μεσολαβεί. Κάποιος μεσολαβεί. Αυτή την μεσολάβηση φέρνουν μέσα τους οι σύγχρονες Δημοκρατίες, ως στοιχείο συστατικό και αναπόδραστο. Έρχεται από τα πρώτα βήματα του ανθρώπου η μεσολάβηση και σιγά-σιγά, απεκδυόμενη από τα ιερά της στοιχεία, λαμβάνει πιο τρέχουσα μορφή.
Η διεκδίκηση της εμπιστοσύνης και η προσδοκία ανταπόκρισης γίνεται το θεμέλιο της πολιτικής λειτουργίας. Ο αντιπρόσωπος διεκδικεί την εμπιστοσύνη. Χωρίς αυτήν δεν υπάρχει, χωρίς αυτήν χάνει κάθε υπόσταση ως μεσολαβητής.
Η κρίση εμπιστοσύνης, που χαρακτηρίζει την εποχή μας, παρασύρει αμείλικτα τον διεκδικητή. Δεν ξέρει από πού να αρχίσει, από πού να πιαστεί, τι να πει, πως θα ακουστεί. Τι και ποιόν να εμπιστευτείς ; Αυτό συνοδεύει σήμερα τους υποψηφίους. Αυτό ακούνε, αυτό οι πιο σοβαροί συγκρατούν.
Μέσα σε αυτή την δίνη εμπιστοσύνης εκατοντάδες συμπολίτες μας, γυναίκες και άνδρες, δίνουν μια, ενδιαφέρουσα από κάθε άποψη, μάχη πολιτικής και επικοινωνίας. Πολλοί – όχι όλοι - πιστεύουν σε αυτό που επιχειρούν. Συμμετέχουν αυθεντικά με σκοπό την προσφορά και το έργο.
Διατηρεί έτσι μέσα από αυτήν την μάχη ακόμη ο εν δυνάμει αντιπρόσωπος, ο διεκδικητής της εμπιστοσύνης, μια ιερότητα. Του οφείλουμε μια αναγνώριση. Έναν σεβασμό. Πέρα από τις θέσεις που υποστηρίζει και το νόημα ή το μη - νόημα που κομίζει.
Η δημοκρατική λειτουργία είναι διαλογική κατάσταση και σύγκρουση. Σε όλη τη χώρα βρίσκεται, αλλού με μικρή, αλλού με μεγάλη ένταση, αυτή η σύγκρουση σε εξέλιξη. Από το χωριό μέχρι την πόλη, από το τοπικό συμβούλιο, μέχρι την κεντρική εξουσία.
Αυτή η κινητικότητα μιλάει για την επαναστατικότητα της κάλπης, την αναμόχλευση που τροφοδοτεί, την ανακίνηση παλαιών και νέων παραστάσεων, που συγκροτούν την πολιτική ιστορία μας.
Αυτή τη μικρή ή μεγάλη ιστορία που συνυπογράφουν οι υποψήφιοι – αντιπρόσωποι. Με τον τρόπο τους, τον λόγο τους, τη στάση τους, το ύφος και το ήθος τους, χρωματίζουν το πολιτικό μέτωπο της πολιτικής, το πλουτίζουν ή το φτωχαίνουν, το ζωοποιούν ή το νεκρώνουν.
Σε κάθε περίπτωση αυτοί που μένουν κριτικοί ή αδιάφοροι θεατές αυτής της δημόσιας και πληθωρικής σκηνοθεσίας, ας συμμεριστούν λίγο την ανησυχία των υποψηφίων, την αγωνία και την ελπίδα τους. Μέσα από αυτή την διαδικασία είναι βέβαιο πως κάτι κυοφορείται. Η συμμετοχή είναι καλύτερη από την απουσία. Η κίνηση καλύτερη από την αδράνεια.
Υποψήφιοι. Ανάμεσά τους – με βεβαιότητα – πολλές και πολλοί αξίζουν την εμπιστοσύνη. Την ημέρα της κάλπης η διάκριση είναι η μεγάλη ευθύνη. Δεν φταίει πάντα ο αντιπρόσωπος.
Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 12/05/2019
Ο διαπεραστικός αντίλαλός του έρχεται από το σκοτεινό παρελθόν. Βγαίνει από τα σπήλαια των πρώτων χρόνων, ριζώνει στο ματωμένο τους χώμα, τρέφεται από τον πρωτογονισμό της επιβολής.
Ο βίαιος λόγος. Ο βίαιος λόγος και το υψωμένο χέρι της απειλής που εμπεριέχει, βρίσκει χρόνια τώρα εδώ, τόπο φιλόξενης κατοικίας, αφοσιωμένους εκφραστές και ιδανικούς εκφωνητές.
Στα χρόνια της κρίσης, ο βίαιος λόγος άγγιξε τον παροξυσμό του. Προσβολές, συκοφαντία, παραποίηση, ισοπέδωση, ανορθολογισμός, πρωτογονισμός. Προδότες, εσωτερικοί εχθροί, συνένοχοι με τους δανειστές. Και πάλι προδότες και πάλι εχθροί του λαού.
Ο ΣΥΡΙΖΑ και οι κυβερνητικοί υπηρέτησαν πιστά τις απαιτήσεις του βίαιου λόγου και εργάσθηκαν προσηλωμένοι για να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα του εργαλείου. Τον υιοθέτησαν ως μέθοδο. Έγινε η φύση τους.
Δεν μπορεί να κατανοηθεί η εποχή που ζούμε, αν υποτιμηθεί, η – κεντρική κατά τη γνώμη μου – διάσταση αυτή. Ο βίαιος λόγος και η καταλυτική κατασταλτική λειτουργία του.
Είναι γνωστό. Ο ΣΥΡΙΖΑ εκμεταλλεύθηκε την κρίση και έγινε συνειδητά τροφοδότης και πολλαπλασιαστής της. Οι αρνητικές συνέπειές της ήταν προϋπόθεση της ύπαρξής του. Γι’ αυτό ο ΣΥΡΙΖΑ αγάπησε πολύ την κρίση και λάτρεψε τα μνημόνια. Χωρίς αυτά η μέθοδός του δεν θα είχε αποτέλεσμα. Ο βίαιος λόγος θα παρέμενε ο άψυχος αντίλαλος του χθες.
Ως αντιδημοκρατικό κόμμα, ο ΣΥΡΙΖΑ δεν θα μπορούσε ποτέ να προσέλθει σε μια αυθεντική δημοκρατική διαδικασία. Να προσέλθει στη σύγκρουση αποδεχόμενος τον πολιτικό αντίπαλο ως αξία, ως άλλη γνώμη, ως διαφορετική εκδοχή και πρόταση.
Έτσι υιοθετεί τον βίαιο λόγο και πορεύεται με οδηγό την ολοκληρωτική του απαίτηση. Την άρνηση, έως εξόντωσης του αντιπάλου. Ο βίαιος λόγος αρνείται κάθε δημοκρατική διαδικασία. Κάθε διαλογική κατάσταση. Δεν αποδέχεται την αναζήτηση. Δεν ανέχεται τη συζήτηση. Το άλλο πρόσωπο υπάρχει μόνο ως αντικείμενο εξόντωσης . Ποτέ ως μέρος ενός διαλόγου. Αυτός είναι ο πυρήνας του βίαιου λόγου. Η διαλογική σχέση θα ήταν ο θάνατός του.
Ο βίαιος λόγος δεν αναγνωρίζει σχέση προσώπων. Δεν εμπλέκεται ποτέ σε τέτοια αντιπαράθεση. Δεν δίνει ποτέ απάντηση γιατί δεν αναγνωρίζει ποτέ την ερώτηση.
Και πώς να δεχθείς ερώτηση από έναν «προδότη»; Πώς να συνάψεις διάλογο με έναν «ξένο»; Η βιαιότητα του λόγου του ΣΥΡΙΖΑ συμπυκνώθηκε μέσα σε αυτές τις δύο λέξεις. Η μία εκφωνήθηκε, σε στέρεη ναζιστική παραλληλία, η δεύτερη εννοήθηκε, ως πρωτόγονη πρόσκληση πολιτικής εκδίωξης του εσωτερικού εχθρού.
Ο βίαιος λόγος είναι μια αντίληψη της πολιτικής. Στο ζεύγος διάλογος – βία , προτάσσει την βία. Είναι η προτίμηση στην ( πάντα προσωρινή ) γοητεία της. Η ιδεολογική προσέλευση στην αποτελεσματικότητά της. Ο βίαιος λόγος είναι μια ιδεολογική ταυτότητα. Η ταυτότητα κάθε αντιδημοκρατικής συνείδησης.
Θα έχει ο κ. Τσίπρας λίγες ακόμη ευκαιρίες να την επιδείξει.
Τα κόμματα είναι επεξεργαστές νοήματος, ανοίγουν δρόμους και θέτουν μεγάλα ζητήματα.
Δεν γνωρίζω αν η Ν.Δ. έχει πει κάτι για τον υποψήφιό της κ. Νίκα, με αφορμή τις δηλώσεις του, δίπλα στον άταφο νεκρό. Καλό για την ίδια θα ήταν να βγει από τη σιωπή της για το θέμα. Και να τοποθετηθεί για τα βάρβαρα έθιμα. Διαφορετικά να μην ξαναμιλήσει για τον Πολάκη.
Η αντίληψη ότι ένα νικηφόρος αριθμός στην κάλπη λύνει τα προβλήματα είναι για βαθειά νυχτωμένους.
Η κοινωνική καθυστέρηση αύριο θα επιβάλλει τον νόμο της, όπως το κάνει ήδη.
Δεν διαλέγεσαι μαζί της με τη σιωπή. Δεν γίνεσαι συνομιλητής ανοχής, για να μην χάσεις την ψήφο της.
Εχεις ήδη χάσει. Θα σε καταπατήσουν οι καταπατητές της Λ.Ε.Α.
Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 05/05/2019
Με την πάροδο του χρόνου ένας ανθρωπολογικός τύπος κέρδισε τη μάχη. Είναι ο καταπατητής.
Πρόκειται για την εξέλιξη του είδους «ο πρίγκιπας ψηφοφόρος». Μέχρι σήμερα ο πρίγκιπας ψηφοφόρος κέρδισε άκοπα όλες τις διεκδικήσεις. Δεν βρήκε εμπόδια, δεν βίωσε αναστολές, δεν παρενοχλήθηκε από δημόσια κριτική.
Είχε πάντα δίκιο. Τροπαιοφόρος στη διαδρομή των τελευταίων δεκαετιών, είδε στην ελπιδοφάγο πλατεία Συντάγματος να θριαμβεύει η αδηφάγος επιθυμία του. Κάτι ακόμη. Κάτι περισσότερο. Η σχετική ευμάρεια ήταν για αυτόν το οφειλόμενο δώρο, κάτι σαν οφειλόμενος παράδεισος.
Αυτό που συνηθίσαμε να ονομάζουμε κρίση, πότισε την αδηφάγο ακρισία του και τον ανύψωσε σε ανώτερο στάδιο του πραγματικού εαυτού του. Ο πρίγκιπας ψηφοφόρος θα συναντούσε την οδό της τελειοποίησής του. Θα την περπατούσε με συνέπεια, θα την ακολουθούσε με πάθος, θα τη διάβαινε με ορμή.
Πράγματι. Έσπασε όλα τα εμπόδια του ορθού λόγου. Παιδαγωγημένος στις εύκολες λύσεις, αγάπησε τις απλοϊκές απαντήσεις. Απέκρουσε τα σύνθετα ερωτήματα και μίσησε τους εκφραστές τους. Η γη είναι επίπεδη. Τα μνημόνια έφεραν την κρίση και όχι η κρίση τα μνημόνια. Εσωτερικοί και εξωτερικοί εχθροί συνωμοτούν εναντίον του. Σκοτεινές δυνάμεις σχεδίασαν την καταστροφή του. Ο ανορθολογισμός έγινε μέρος της φύσης του.
Η αλλοίωση αυτή πολλαπλασιάζεται από το φόβο των εκλεγμένων αντιπροσώπων να ανταποκριθούν στο ρόλο τους. Να εξηγήσουν τον κόσμο και την εποχή, να ερμηνεύσουν τη συνθετότητά τους, να αντικρούσουν τις εύκολες λύσεις, να αποκρούσουν το θηρίο του ανορθολογισμού, να πολεμήσουν στο μέτωπο της πραγματικής ζωής, υπέρ των πολλών και των δικαιωμάτων τους. Αντί να κλείσουν τον δρόμο, τον ακολούθησαν απελπισμένα.
Αυτός ο αλλοιωμένος άνθρωπος επιστρέφει διαρκώς ενδυναμωμένος και αυθάδης. Από διεκδικητής έγινε καταπατητής. Όλα του ανήκουν. Αυτό μας λέει.
Είμαστε παρατηρητές αυτής της μετάλλαξης. Ο νέος αυτός ανθρωπολογικός τύπος δεν αναγνωρίζει εμπόδια, δεν αποδέχεται ρυθμίσεις και κανόνες, δεν σέβεται το Νόμο, δεν παραδέχεται την ύπαρξη του άλλου, ουδενός άλλου. Ο εαυτός του είναι το σύμπαν.
Αυτός ο πρωτογονισμός χαράζει σήμερα πλευρές της καθημερινότητάς μας. Δεν είναι ασέβεια, είναι ύβρις. Δεν είναι απειλή, είναι θάνατος.
Τα τελευταία γεγονότα των ημερών του Πάσχα, από το σαϊτοπόλεμο μέχρι τους «εορταστικούς» πυροβολισμούς, από τις δηλώσεις περί DNA, μέχρι την επίκληση των θανατηφόρων εθίμων, μιλούν καθαρά για τον πυρήνα της συνείδησης αυτού του ανθρωπολογικού τύπου της κοινωνικής και πολιτικής καθυστέρησης.
Η αλλοιωμένη υπόστασή του, πιστή στη «μέθοδο Κάιν», δεν χάνει ευκαιρία να φανερώσει το πρόσωπό της. Στην απλή, καθημερινή ζωή, εκεί που συντελείται το ιερό «μυστήριο» της συνύπαρξης, ο καταπατητής αυθαδιάζει ατιμώρητος, ανεμίζοντας περήφανα τη σημαία της κυριαρχίας του στη σύγχρονη Ελλάδα.
Διαβάσεις, ράμπες αναπήρων, Λωρίδα Έκτακτης Ανάγκης, κάπνισμα στους κλειστούς χώρους, επιθετική οδήγηση. Σημειώνω ενδεικτικά ελάχιστα, που κρύβουν μέσα τους τα μέγιστα.
Μαζί του οι εκλεγμένοι αντιπρόσωποι τελούν σε μια κατάσταση φόβου. Επιλέγουν τη σιωπή. Ή ακόμη χειρότερα, τη συνομιλία ανοχής. Οι καταπατητές είναι μια ενιαία, ενοποιημένη συνείδηση. Ούτε ταξική διάκριση, ούτε επίπεδα τυπικής μόρφωσης, ούτε επαγγελματική διαφοροποίηση. Ως συμπαγές και ενοποιημένο μέρος του κοινωνικού σώματος, παρασύρει, όπως βαρίδι στο βυθό, το σύνολο της ηττημένης χώρας.
Η ανάκτηση του ηττημένου συλλογικού εαυτού μας περνάει μέσα από την ήττα του καταπατητή.
Εφημερίδα, ΤΟ ΒΗΜΑ, 27/04/2019
Η έννοια του ξένου διαπερνά την ανθρώπινη ιστορία. Συνδέεται με τους φόβους της, τους φόβους και την υπαρξιακή αγωνία της μικρής κοινότητας, τις ιεραρχήσεις του κλειστού κοινωνικού σώματος, την αυτοαναφορά, την άρνηση του έξω κόσμου, την εχθρότητα στο καινό και το άγνωστο.
Ο ξένος είναι ο άλλος. Ο διαφορετικός άλλος. Ως διαφορετικός άλλος κυοφορεί την ακατανοησία, τον κίνδυνο του μη οικείου, τον φόβο της διαταραχής, την μάχαιρα της διαφωνίας.
Ο ξένος είναι από τα πρώτα βήματα της ιστορίας μια ενσαρκωμένη απειλή. Ως απειλή αποκρούεται. Ως απειλή απορρίπτεται. Η θέση του είναι εκτός κοινότητας. Ο ξένος είναι περαστικός, προσωρινά παρών, αιώνια διωκτέος.
Στην εποχή της Σταύρωσης ο ξένος είναι ο διωκτέος. Και ανακηρύσσεται διωκτέος επειδή αποκρούεται ως ξένος. Το πέρασμα του Ιησού είναι η παρουσία ενός ξένου. Στο περιθώριο, στην οριακότητα, εδώ και αλλού, μαζί και απέναντι.
Ως τη λεπτομέρεια ενός ξένου, θα λέγαμε, βλέπει την περίπτωση του Ιησού η εξουσία της εποχής. Και ως ακίνδυνο μηδαμινό ξένο τον καταδικάζει. Και ως επικίνδυνο άλλο ξένο τον θανατώνει.
Η διάσταση αυτή, έντονα παρούσα, διαποτίζει το μεγάλο γεγονός και συνοδεύει ως συστατικό στοιχείο, πιστεύω, την αντίληψη και τη συνείδηση των πρώτων χριστιανών, στη φάση της εναντίωσης και των διωγμών. Είναι οι ίδιοι ξένοι.
Στο συγκλονιστικό και ανυπέρβλητο στην διατύπωσή του σχετικό λόγο, τον αφιερωμένο « …εις την θεόσωμον ταφήν του Κυρίου…και εις τον Ιωσήφ τον από Αριμαθαίας..» του Επιφανίου Σαλαμίνος – Κύπρου ( 4ος-5ος αι.) , η έννοια το ξένου, του Ιησού ξένου, αποδίδεται με μια υψηλή ένταση και τελειότητα.
«Δος μοι τούτον τον ξένον ». Ο Ιωσήφ ο από Αριμαθαίας, ζητάει από τον Πιλάτο το σώμα του Ιησού. Ζητάει το σώμα ενός ξένου, αδιάφορου, ασήμαντου, ευτελούς ξένου. «Δος μοι, ω ηγεμών, τούτον τον επι ξύλου γυμνόν».
Από τον περίφημο αυτό λόγο του Επιφανίου, αντιγράφω:
«…Δος μοι νεκρόν προς ταφήν. Το σώμα εκείνου του παρά σου κατακριθέντος Ιησού του Ναζαρινού, Ιησού του πτωχού, Ιησού του αοίκου, Ιησού του κρεμαμένου, του γυμνού, του ευτελούς, ..του ξένου,…του αγνωρίστου, του ευκαταφρονήτου..
Δος μοι τούτον τον ξένον. Τι γαρ σε ωφελεί το σώμα τούτου του ξένου; Δος μοι τούτον τον ξένον. Εκ μακράς γαρ ήλθε χώρας , ίνα σώση τον ξένον, .. αυτός γαρ και μόνος υπάρχει ξένος…
Δος μοι τούτον τον εκούσιον ξένον, τον ου πόλιν έχοντα, ου κώμην, ουκ οίκον, ου μονήν, ου συγγενή..δος μοι , ω ηγεμών, τούτον τον επί ξύλου γυμνόν…υπερ νεκρού, ω ηγεμών, δυσωπώ, του κρεμαμένου αοίκου, ου γαρ πάρεστι τουτω ου φίλος, ου συγγενής , ου ενταφιαστής..δος μοι τούτον τον ξένον..».
Ο ίδιος ο Ιησούς είχε στους τους μαθητές του απαντήσει: « ….ξένος ήμην και ου συνηγάγετέ με..»
Καλό Πάσχα.